KURAKLIK TÜRKİYE’de YABANIL YAŞAMI HANGİ ÖLÇÜDE ETKİLİYOR.
- 23.01.2023
- Yazar:Eyüp Yüksel
- (0) Yorum
- 458
KURAKLIK TÜRKİYE’de YABANIL YAŞAMI HANGİ ÖLÇÜDE ETKİLİYOR.
Eyüp Yüksel
23 Ocak 2023
Doğada yaşayan hayvan türlerinin besin zincirleri kuraklık dönemlerinde bozulmakta, en çok talep edilen gıdaya erişim mümkün olamamaktadır. Yeni doğan kuşaklar susuzluktan çok çekmekte, yaşamları tehlikeye girmektedir, erişkin bireylerin yaşam döngüleri, çiftleşme dahil zamansal ve mekânsal bakımdan değişim göstermektedir. Fauna için göç mekanizması da bir işe yaramazsa, tür kaybı ile bile yüz yüze gelebilmekteyiz. Susuzluğa dayanıklı istilacı yabancı türler habitatlarda üstün ve avantajlı hale gelerek yerel türlerimizi besin su mekân paylaşımında geride bırakarak nüfuslarını yok edebilmektedir.
Türkiye’de hayvan türleri için Türkiye Kuraklık Atlası hazırlanmalı ve ülkesel su bütçesinde onların optimum ihtiyaç seviyeleri her an kontrol edilerek, izlenmeli, her yılın kuraklık mücadele planlarında onlara yer verilmelidir. Özellikle yangınlara maruz kalmış Marmaris vb belediyelerimizin Akdeniz ve Adalar Denizlerimizde önceliği olmalıdır.
Zoocoğrafya ve iklim ilişkileri ve yarı doğal habitatlarda tarımsal gıda ve su gibi hayvanlar için beslenme imkanları sunan tarım alanları komşu ülke ağları bağlamında Arap ülkeleri ve Yunanistan, Bulgaristan gibi Avrupa Birliği ülkeleriyle Bonn Göçmen Geniş (Büyük) Memeli Türler Sözleşmesine göre özel protokoller ve görüşmeler gerçekleştirilerek, hiç olmazsa, hayvan popülasyonları için uluslararası bölgesel işbirliği kültürünü bu vesileyle yerleştirmemiz gerekmektedir.
Belediyeler yaban hayatı için su planlaması yapabilir. Hayvan ve bitki türlerimiz için dronlar ile anlık izleme özellikle riskli alanlarda başlatılmalı, Acil Yabanıl Yaşam Su Temini Noktaları (Bir tür Bitki Hayvan Yabanıl Türleri Kızılay Merkezleri ve şubeleri) saptanmalı, gerektiğinde birkaç belediye sınır mücavir alan işbirliği inisiyatifini geliştirmelidir. İşin ilginç yanı, yaban hayatına evcil hayvanlarımızda olduğu gibi halk ve büyükşehir belediyeleri tarafından, -mesela Toroslar’da Konya Antalya arası sarp biyoçeşitlilik önemli merkezlerinde , yüksek dağlarda ve platolarda- erişim mümkün olmadığı için gönüllü mama vb destekler olanaklı görünmemektedir.
Doğadaki sulak alan, mera, orman vb habitatların yangınlarından sonra yağışlarla nehirlerimize akan karbon yüklü su ulusal su kaynaklarımızın kalitesini düşürmektedir.
Nitekim Gediz ve Göksu Nehirlerimiz şimdilerde siyah renkli akmaktadır.
Avrupa Birliği -Joint Research Centre, JRC) bilim ve çevre kurumlarının, örneğin (DG Environment ve European Environment Agency, Avrupa Çevre Ajansının Bölgede kurak alanlarda EUNIS habitatları için ve Natura 2000 ve Emerald gibi benzer Arap yarımadası, İran ve AB adayı Türkiye gibi
Pan-Avrupa komşu alanlar için eylem planları hazırlamasını fon tahsis etmesini ve Türkiye’deki çevre ve doğa derneklerine açıklamasını, metodolojik yaklaşımla politika oluşturmalarını ısrarla beklemekteyiz. Doç. Dr. Yücel ÇAĞLAR’ın altını çizdiği gibi yüksek dağ ekosistemlerimiz çok değerli olup, biyoçeşitlilikleri kuraklıktan en çok etkilenen ekosistemlerimizdir. Milli su bütçesi ile birlikte kuraklıktan en çok etkilenen Kuraklık Kırmızı Tür Listelerimizi bir an önce hazırlamakta fayda mülahaza edilmektedir.
Türkiye olarak su kaynakları, kullanım kapasitesi hesaplaması:
Ülke olarak su imkanlarımız resmi olarak raporlandığından reel düzlemde daha düşük olabilir, zira yaban hayatının da suya ihtiyacı var, bu miktarı da tahmini olarak hesaplayıp, Suriye, Irak vb ülkeler gibi bizden daha fazla su talep eden komşu ülkelere deklare etmeliyiz. Yunanistan'a ise, kendi fauna ve florasına buradan yaptığımız kıtasal biyocoğrafik katkıları bildirerek, Türkiye'ye karşı sorumluluklarını ve borçlarını hatırlatmalıyız, önce bu meblağın finans cinsinden hesaplamasını (Komşu Ülkeler Yabanıl Yaşam Su Katkı Payı) yaparak.
Türkiye'de Denizcilik:
Yaban hayatında kuraklığın etkileri denizlerimizi, kıyılarımızı oralarda yaşayan -karada başka yerde yaşayamaz, karada yaşamlarının bir bölümünü, yani yaşam döngüsünün bir evresini yaşayan Deniz Canlıları-, plajda zorlanan, kurak ortamda haddinden fazla ısınan ortamda fizyolojik faaliyetlerini devam ettiremeyen Caretta caretta türü marifetiyle en başta kendini hissettirmekte olup, bizler denizcilik, Deniz Ekosistemi Yönetimi ve Su Yönetimini "Biyoçeşitlilik Orkestra Paleti" üzerinden götürmemiz, yürütmemiz gerektiğinin sinyallerini vermektedir, tıpkı Avrupa Çevre Ajansının yıllar önce Avrupa'da sinyaller verdiği gibi, Avrupa'da başlıca sinyaller raporu.
Dünyamız belki de Kuraklıkta Yaşayan Hayvanlar Bitkiler Hakları Anlaşmasına doğru yol alıyor.
Kaynaklar:
1. https://www.ceh.ac.uk/news-and-media/blogs/impacts-drought-water-quality-and-wildlife
3. https://link.springer.com/article/10.1007/s10113-020-01708-4
Yorumlarınızı Bizimle Paylaşın
Sadece üyelerimiz yorum yapabilir, hemen ücretsiz üye olmak için Tıklayın