Genel

Türkiye Orta ve Şiddetli Kuraklık Dönemlerinde “Kuraklık Erken Uyarı Sistemlerini” Devreye Sokmayı ve İşletmeyi Öğrenmelidir.

• 03.12.2020
• Yazar:Prof .Dr. Murat Türkeş
• (0) Yorum
• 1196

Prof.Dr. Murat Türkeş

3 12 2020 

Kuraklık Yönetim Planlarında Kuraklık Erken Uyarı Sistemi Bilim ve teknoloji temelli çağdaş bir Kuraklık Yönetimi, çeşitli örgütsel ve sosyal düzeylerde, Afete Hazırlık ve Afete Müdahale uygulama ve eylemlerini destekleyen ve geliştiren, strateji, politika ve önlemlerin tasarımı, yürütülmesi ve gözden geçirilmesi ya da değerlendirilmesine yönelik, planlı, düzenli ve örgütlü sosyal düzenek ve süreçlerin tümünü kapsar. Afet Yönetimi düzenek ve süreçleriyse, (i) erken uyarı sistemlerinin, (ii) acil durum planının, (iii) acil müdahalenin (etki sonrası acil yardım ve destek) ve (iv) onarım ve iyileştirmenin, zamanında (en kısa sürede) ve yerinde etkinleştirilmesini içerir Kuraklık Erken Uyarı Sistemi (KEUS) ise, çok disiplinli, çok sektörlü, katılımcı ve işlevsel bir kuraklık yönetim planının ana bileşenlerinden biridir. Bir KEUS'nin ana amacı, merkezi ve yerel yönetimler ile yerel halkı bir kuraklık tehlikesi olduğunda, hazırlıklarını geliştirip tamamlamaları, su varlığı ve ekosistem sağlığının zayıflaması, ürün ve gıda kayıplarıyla bağlantılı olası risklerin azaltılması konusunda uyarmak olmalıdır. Bilim ve teknoloji destekli böyle bir uygulama, özellikle tarım ve su kaynakları yönetimi için önemlidir. Bu amaçla oluşturulan etkili bir kuraklık erken uyarı sistemi, uygun kuraklık göstergeleri, klimatolojik ve meteorolojik veri ve tahminler, önceden saptanmış uyarı sinyalleri, halkın bilinçlendirilmesi ve eğitimi, kurumsal işbirliği ve eşgüdümü ile etkin veri paylaşımı düzenlemeleri vb. gibi çok sayıda öğe, etmen ve düzenlemenin varlığını gerektirir. Bu nedenle, fiziki coğrafyacılar, klimatologlar, hidrologlar, su kaynakları ve sulama uzman ya da mühendisleri gibi teknik uzmanların, kuraklık olaylarının sıklıkla yaşandığı özellikle yarıkurak ve kurakça-yarı nemli arazilerde (coğrafi ya da iklim bölge, bölüm ve yöreleri; su ya da tarım havzaları, vb.) en uygun kuraklık indikatörlerini (ör. Standartlaştırılmış Yağış İndisi, Palmer Kuraklık Şiddet İndisi, Toprak Nem İndisi, yeraltı suyu, göl, gölet, baraj seviyeleri ya da akarsu akımı, vb.) seçmesi en doğru yaklaşım olacaktır. İklim değişikliği kaynaklı ya da denetimli öngörülmesi zor hava sistemi desenleri (ör. uzun süreli yüksek basınçlı hava devreleri, uzun süreli ve sık oluşumlu sıcak hava dalgaları, vb.) ile bağlantılı artan şiddetli kuraklık olayları birçok ülkede iklim değişikliği uyum çabaları açısından burada kısaca değindiğimiz bilim ve teknoloji destekli kuraklık yönetimi ve KEUS uygulamalarını daha da önemli kılmaktadır. Kuraklık afeti ya da genel olarak her türlü doğal afetlere karşı hazırlıklarının iyileştirilip geliştirilmesi ile bu afetlere ilişkin etkilenebilirlik ve risklerin modellenip değerlendirilmesi, olası bir afet olayının yaratacağı tehlike ve tehditleri en aza indirdiği gibi, afeti izleyen (ör. kuraklık, taşkın ve sel, heyelan, deprem, vb.) yardım ve “yaraları sarma” çalışmalarının daha ekonomik ve daha etkili olmasını sağlar. Öte yandan, yavaş ilerleyen ama uzun süreli bir kuraklık olayı (ör. Türkiye’de etkili olan 2007-2008 kuraklığı ve olasılıkla 2020-' kuraklığı vb.) ile birleşen bir KEUS, yerel karar vericilere kuraklık tehdidi ile baş edebilmeleri için yeterli zaman verebilir. Örneğin, böyle bir durumda yerel yöneticiler, acil gıda desteği, ekosistem ve biyoçeşitlilik can suyu varlığını sürdürülmesi, yağmur suyu hasadı yoluyla su toplama ve biriktirme programlarının ivedilikle planlanması ve/ya da geliştirilmiş kuru tarım uygulama ve girişimlerinin oluşturulması ya da geliştirilmesi, vb. eylem ve etkinlikleri gerçekleştirme şansını bulabilirler.

Prof. Dr. Murat Türkeş (Fiziki Coğrafya ve Jeoloji - Klimatoloji ve Meteoroloji) Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu ve TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi

Kaynak: https://www.canakkaleburda.com/Yazi/158/KURAKLIK-ERKEN-UYARI-SISTEMLERI